به گزارش سرویس اقتصادی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ در روزهای اخیر افزایش قیمت در بازار ارز باعث ایجاد آشفتگی هایی در سایر بازارهای کشور شده است. این اتفاقات باعث شد نمایندگان مجلس نسبت به آن واکنش نشان دهند و امروز شنبه در جلسه ای غیر علنی با حضور وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی به این موضوع بپردازند.
از طرفی دیگر معرفی بسته جدید بانک مرکزی برای کنترل این آشفتگی ها در بازار ارز تبدیل به موضوعی داغ برای گفتگو و نقد شد.
خبرگزاری دولت درباره بسته جدید بانک مرکزی نوشت: بانک مرکزی در بسته جدید ارزی که از اواسط هفته گذشته به اجرا در آمد، از تجربه روسیه در بازگرداندن ارزش روبل استفاده کرده است. بر اساس این مدل، کل منابع ارزی حاصل از صادرات اصطلاحاً زیر کلید بانک مرکزی قرار می‌گیرد.
این مدل که اجرای موفق آن به وسیله دولت روسیه موجب شد روبل پس از ریزش اولیه در قضیه جنگ اوکراین ظرف یک ماه، ارزش خود را بازیابی کند و حتی بالاتر از ارزش قبلی، پیمان‌سپاری صد در صدی ارزهای صادراتی است.
در این مدل، ارزهای حاصل از صادرات بخصوص در صنایع و معادنی که محصولات خود را به واسطه منابع ارزان انرژی تولید می‌کنند و در بازارهای جهانی به فروش می‌رسانند، تحت کنترل بانک مرکزی قرار می‌گیرد و این صادرکنندگان عمده (پتروشیمی، فولاد، مس...) الزاماً باید ارز خود را در بازار مبادله ارز و طلا، عرضه کنند.
در صورت اجرای موفق این مدل، امکان ریزش‌های سنگین در بازار ارز و بازیابی ارزش پول ملی مشابه آنچه در روسیه اتفاق افتاد، وجود خواهد داشت.
با توجه به اینکه نرخ ارز یک قیمت کلیدی است و سیاست‌گذاری در حوزه ارز تاثیر گسترده‌ای بر اقتصاد کشور دارد کارشناسان اقتصادی زیادی به این موضوع واکنش‌های متفاوتی نشان دادند.
از این رو در ادامه نظر چند تن از کارشناسان اقتصادی در این باره را می خوانید:
سیاست جدید بانک مرکزى گام به جلو است
مجید شاکری، اقتصاددان در صفحه توئیتری خود در خصوص سیاست جدید بانک مرکزی در رشته توییتی نوشت: در سیاست جدید بانک مرکزى عملا پایان دوران نیما و بازگشت به مفهوم اتاق مبادلات در ابتداى دهه نود را شاهد هستیم. این از جهاتى یک گام به جلوست. در نیما صادرکننده کاملا مى توانست ارز را جورى عرضه کند که خریدار نداشته باشد، یا جورى عرضه کند که خریدار خودش باشد.
یا مى توانست ارز را جورى عرضه کند که بخش دیگرى از قیمت را خارج از ارقام رسمى بستاند و در مرکز مبادلات تقریبا همه این موارد از جانب صادر کننده منتفى است.
به لحاظ قیمت "اگر" بانک مرکزى وجود یک قیمت جدا براى صادرکنندگان خرد را بپذیرد، شکل قیمتها مثل نیمایى خواهد شد که به صخره ٢٨٥٠٠ برخورد نکرده بود. یعنی سه دسته قیمت جدا برای ارز بانک مرکزى، ارز پتروشیمی( که خودش بخاطر قیمت خوراک انگیزه قیمت پایینتر از ازاد داشت و ارز صادرکنندگان خرد که به قیمت بازار آزاد نزدیک بود.) در واقع قیمتهای جدیدى ظهور نکرده بلکه همان دسته بندی طبیعی داخل نیما اینجا بازتولید شد.
در اینجا بسیار مهم است که نرخ اعلامى براى هر بخش در دوره های زمانى کوتاه مدت تغییر کند تا به نقطه بهینه عرضه برسد. چون آقاى فرزین در مرکز مبادلات ارزى دهه ٩٠ کمابیش این قاعده تغییرات نرخ را رعایت مى کردند من به این وجه ماجرا بد بین نیستم.
به یک معنا شاید این مدل بلحاظ قیمتی شباهتى هم به مدل رفتار آقاى همتى در نیمای سال ٩٨ داشته باشد. کنترلهای قیمتی دوره اى با توافقات صنفی با هر گروه( از پتروشیمی تا خشکبار) با این تفاوت که آقاى همتی این توافقات قیمتى را تصریح نمى کردند و نرخ داخلی مى ماند.
کنترل قیمت ارز خوش‌فرجام نیست
حسین درودیان، اقتصاددان دیگری بود که به این بسته سیاستی واکنش نشان داد و نوشت: تلاش برای کنترل قیمت ارز بعنوان اولویت فعلی کشور، اگر ان‌شاءالله موفق باشد، دستاوردش حفظ و بازتولید وضع موجود(بدتر نشدن اوضاع ) است. یادمان نرود این تقلاها و لو موقت به معنی این است که از توسعه و پیشروی اقتصادی جا مانده‌ایم. این مسیر در هرحال خوش‌فرجام نیست.
از همان روز اول توقع نداشته باشیم قیمت ارز بریزد
همچنین احمد صالحی، مشاور رئیس سازمان توسعه تجارت در گفتگویی اعلام کرد: راه‌اندازی مرکز مبادلات ارز و طلا حتما قیمت ارز و سکه را در بازارها با کاهش مواجه خواهد کرد، زیرا می‌توان با ایجاد چنین سازمانی بیشترین مدیریت را بر این بازارها داشت.من معتقدم اگر چنین اتفاقی سه ماه پیش رخ می‌داد و چنین مرکزی تشکیل می شد می‌توانست از پرش قیمت ارز و رسیدن آن به مبلغ فعلی جلوگیری کند.
وی گفت: به جرات میگویم اگر بانک مرکزی سه ماه پیش مرکز مبادلات ارز و طلا را راه اندازی میکرد، حتی با شدیدترین فشارها، قیمت ارز به بالای ۳۵ هزار تومان نمیرسید. البته این را هم بگویم که باید به مرکز مبادلات ارز و طلا وقت داد و از همان روز اول توقع نداشته باشیم قیمت ارز بریزد، در میان مدت با این مکانیزم، قطعا قیمت دلار به یک ثبات مناسب خواهد رسید.
گزارش از حسین احسانی زاده
